آجر نسوز به دلیل زیبایی و مقاومت بالا، به یکی از محبوب‌ترین مصالح برای نمای ساختمان تبدیل شده است. اما گاه شاهد پدیده‌ای ناخوشایند به نام شوره بر روی آجر نما هستیم. لکه‌های سفید و گاه رنگی شوره، زیبایی نما را تحت شعاع قرار داده و  ممکن است در درازمدت به عمر بنا نیز آسیب برساند. در این مقاله به بررسی علل و راهکارهای رفع شوره آجر نسوز می‌پردازیم.

شوره آجر نسوز چیست؟

شوره آجر نسوز، پدیده‌ای ناخوشایند است که به صورت لکه‌های سفید یا رنگی بر روی سطح آجرهای نما ظاهر می‌شود. این رسوبات نه تنها زیبایی نما را تحت شعاع قرار می‌دهند، بلکه در درازمدت می‌توانند به عمر و استحکام بنا نیز آسیب برسانند. درک مکانیزم تشکیل شوره، گامی کلیدی در پیشگیری و رفع آن است:

نفوذ آب به داخل آجر

آب باران، رطوبت هوا، و یا حتی آب حاصل از شستشوی نما، می‌توانند به داخل درزهای آجر نفوذ کنند.

حل شدن نمک‌ها

نمک‌های محلول در آب موجود در آجر یا ملات، مانند سولفات‌ها، نیترات‌ها و کربنات‌ها، توسط آب حل شده و به صورت یون در می‌آیند.

تبخیر آب

با تبخیر آب از سطح آجر، یون‌های نمک به جا مانده و رسوبات سفید یا رنگی را بر روی سطح آجر ایجاد می‌کنند. این رسوبات همان شوره آجر نسوز هستند که به زیبایی و عمر بنا آسیب می‌رسانند.

علاوه بر مکانیزم ذکر شده، عوامل متعددی می‌توانند در ایجاد شوره آجر نسوز نقش داشته باشند:

کیفیت آجر

آجرهای با تخلخل بالا و جذب آب زیاد، به دلیل نفوذ بیشتر آب و نمک، بیشتر در معرض شوره هستند.

کیفیت ملات

استفاده از ملات نامناسب و باکیفیت پایین، می‌تواند به نفوذ آب و نمک به داخل آجر و ایجاد شوره منجر شود.

شرایط آب و هوایی

مناطق با رطوبت بالا و بارندگی زیاد، به دلیل وجود رطوبت بیشتر، شوره آجر نسوز را بیشتر تجربه می‌کنند.

عدم وجود زهکشی مناسب

عدم زهکشی مناسب آب از سطح نما، می‌تواند به تجمع آب و رطوبت در خلل و فرج آجر و ایجاد شوره منجر شود.

انواع شوره آجر نسوز

شوره آجر انواع مختلفی دارد و رنگ شوره آجر نسوز می‌تواند اطلاعات مفیدی در مورد نوع و منشاء آن ارائه دهد:

شوره سفید

رایج‌ترین نوع شوره آجر نسوز، شوره سفید است که به دلیل وجود سولفات‌ها و کربنات‌ها ایجاد می‌شود.

• سولفات‌ها از جمله رایج‌ترین نمک‌های محلول در آب هستند که می‌توانند در آجر و ملات وجود داشته باشند.
• کربنات‌ها نیز از جمله نمک‌های محلول در آب هستند که می‌توانند در اثر واکنش دی اکسید کربن موجود در هوا با آب و مواد آهکی موجود در آجر یا ملات ایجاد شوند.

شوره زرد

شوره زرد به دلیل وجود نیترات‌ها و آهن ایجاد می‌شود.

• نیترات‌ها می‌توانند از طریق منابع مختلفی مانند کودهای شیمیایی، فاضلاب و یا بقایای حیوانات به آجر و ملات نفوذ کنند.
• آهن می‌تواند از طریق مواد اولیه آجر و یا زنگ زدگی میلگردها به داخل آجر و ملات راه پیدا کند.

شوره سبز

شوره سبز به دلیل وجود جلبک و خزه ایجاد می‌شود. جلبک و خزه در محیط‌های مرطوب و سایه‌دار رشد می‌کنند.

علاوه بر رنگ، عوامل دیگری نیز می‌توانند در تشخیص نوع شوره آجر نسوز به ما کمک کنند:

محل پدیدار شدن شوره

محل پدیدار شدن شوره می‌تواند سرنخ‌هایی از منشاء آن ارائه دهد. به عنوان مثال، شوره در قسمت‌های پایینی نما ممکن است به دلیل رطوبت صعودی از زمین باشد.

زمان پدیدار شدن شوره

زمان پدیدار شدن شوره می‌تواند به تشخیص نوع آن کمک کند. به عنوان مثال، شوره نیتراتی

راهکارهای پیشگیری از شوره آجر نسوز

پیشگیری از شوره آجر نسوز، راهکاری کلیدی برای حفظ زیبایی و عمر نما است:

آجر با جذب آب پایین

انتخاب آجر با تخلخل کم و جذب آب پایین، احتمال نفوذ آب و نمک به داخل آجر و ایجاد شوره را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد.

مقاومت در برابر سولفات

استفاده از آجرهای با مقاومت بالا در برابر سولفات‌ها، از ایجاد شوره سولفاتی که رایج‌ترین نوع شوره آجر نسوز است، جلوگیری می‌کند.

ملات ضد شوره

استفاده از ملات باکیفیت و ضد شوره، از نفوذ آب و نمک به داخل آجر و ایجاد شوره جلوگیری می‌کند.

مواد افزودنی

استفاده از مواد افزودنی مانند واترپروف و ضد شوره در ملات، می‌تواند به افزایش مقاومت آن در برابر آب و نمک کمک کند.

شیب مناسب

اجرای نما با شیب مناسب، به زهکشی آب از سطح نما و جلوگیری از تجمع آب و رطوبت در خلل و فرج آجر کمک می‌کند.

عایق‌بندی

عایق‌بندی قسمت‌های پایینی نما، از رطوبت صعودی از زمین و ایجاد شوره جلوگیری می‌کند.

جلوگیری از بندکشی نامناسب

بندکشی نامناسب می‌تواند به نفوذ آب و نمک به داخل آجر و ایجاد شوره منجر شود.

سیلر

استفاده از سیلر و مواد واترپروف، می‌تواند به جلوگیری از نفوذ آب به داخل آجر و ایجاد شوره کمک کند.

نانو

استفاده از پوشش‌های نانو می‌تواند به طور قابل توجهی از نفوذ آب و نمک به داخل آجر و ایجاد شوره جلوگیری کند.

روش‌های رفع شوره آجر نسوز

انتخاب روش مناسب برای رفع شوره آجر نسوز به عوامل مختلفی مانند نوع شوره، شدت آن و جنس آجر بستگی دارد:

شستشو با آب

در برخی موارد، شستشو با آب می‌تواند شوره‌های سطحی را از بین ببرد.

برس زنی

برس زنی با برس پلاستیکی یا سیمی می‌تواند شوره‌های سست را از بین ببرد.

استفاده از اسید

استفاده از اسیدهای رقیق مانند اسید موریاتیک می‌تواند شوره‌های عمیق‌تر را از بین ببرد. استفاده از اسید باید با احتیاط و توسط افراد متخصص انجام شود زیرا اسید می‌تواند به آجر و ملات آسیب برساند.

استفاده از مواد شوینده

مواد شوینده مخصوص شوره آجر نیز در بازار موجود هستند که می‌توانند برای رفع شوره استفاده شوند.

سندبلاست

در موارد شدید، می‌توان از روش سندبلاست برای پاک کردن شوره استفاده کرد. اما توجه داشته باشید که سندبلاست می‌تواند به سطح آجر آسیب برساند. این روش برای آجرهای با لعاب یا رنگ مناسب نیست.

استفاده از پوشش‌های نانو

پوشش‌ها و محلول نانو می‌توانند به طور قابل توجهی از نفوذ آب و نمک به داخل آجر و ایجاد شوره جلوگیری کنند.

نتیجه‌گیری

نمای ساختمان، اولین چیزی است که از یک بنا به چشم می‌آید. زیبایی و عمر نما، نقشی کلیدی در جذابیت و استحکام بنا دارد. شوره آجر نسوز، می‌تواند به عنوان یک مشکل رایج، زیبایی و عمر نمای آجر نسوز را تحت شعاع قرار دهد. در این مقاله، به بررسی علل ایجاد شوره، انواع آن، و روش‌های پیشگیری و رفع آن پرداختیم. با آگاهی از این اطلاعات، می‌توانید از بروز این مشکل جلوگیری کرده و از زیبایی و عمر نمای آجر نسوز خود لذت ببرید.